Rodzeństwo, czyli zbiór indywidualności

Jednym z czynników, które silnie wpływają na kształtowanie się charakteru dziecka, jest kolejność urodzin. Większość rodziców dobrze pamięta, jak bardzo różnili się od swojego młodszego czy starszego rodzeństwa. Oczywiście kochamy wszystkie dzieci tak samo, jednak zdarza się, że podchodzimy do nich nieco inaczej. To naturalne — najmłodszy maluch wymaga więcej opieki, a jednocześnie nie zawsze można zabrać go wszędzie tam, gdzie starszaka. Nie jest to nic złego, dopóki nie prowadzi do faworyzowania lub odsuwania któregoś dziecka na bok.

Czym różnią się od siebie najstarsze, średnie i najmłodsze dziecko?

Najstarsze dziecko

Pierwsze dziecko jest dla rodziców wyjątkowe. Towarzyszy im mieszanka radości i niepewności — dopiero uczą się nowej roli i każdy etap przeżywają intensywnie. Przez pewien czas maluch jest jedynym dzieckiem, dlatego cała uwaga skupia się właśnie na nim.

Często zdarza się, że pierworodne dziecko bywa bardziej marudne i płaczliwe, ponieważ wyczuwa niepewność rodziców. Wraz z rozwojem staje się zwykle bardzo ambitne — to cecha charakterystyczna wielu najstarszych dzieci. Trudno znoszą porażki, mocno zabiegają o uwagę dorosłych, a gdy jej brakuje, próbują zwrócić ją na siebie poprzez wybuchy złości czy konflikty z rodzeństwem. Często wykazują cechy przywódcze i chętnie opiekują się młodszymi.

Jak wspierać najstarsze dziecko?

Rodzice powinni dbać o to, by najstarsze dziecko czuło się równie kochane jak pozostałe. Warto zapewnić mu czas tylko dla siebie — wspólne zakupy czy krótki spacer potrafią dać mu poczucie wyjątkowości. Nie należy wymagać od niego więcej niż od innych dzieci ani zakładać, że „musi być najlepsze”. Dbaj o pochwały za wysiłek, pomoc i drobne sukcesy, ale unikaj sytuacji, w których starszak zawsze musi ustąpić młodszemu.

Średnie dziecko

Średniak obiektywnie znajduje się w najtrudniejszej pozycji. Nie ma tylu przywilejów co najmłodszy, ale też nie dostaje tyle pełnej uwagi co najstarszy. Mimo to wielu rodziców zauważa, że to właśnie średnie dziecko bywa najspokojniejsze i sprawia najmniej problemów.

Jako niemowlę często jest mniej absorbujące. Później stara się budować dobre relacje zarówno ze starszym, jak i młodszym rodzeństwem, często zostając naturalnym mediatorem. Średnie dzieci są zazwyczaj otwarte, towarzyskie, dobrze radzą sobie w relacjach i chętnie dzielą się z innymi. Zdarza się jednak, że mają trudności z podejmowaniem decyzji lub poczuciem własnej wartości — przez lata wiele zależało „od starszego”, a uwaga rodziców często trafiała do najmłodszego.

Jak wspierać średnie dziecko?

Rodzice powinni regularnie podkreślać, że średniak jest tak samo wyjątkowy jak rodzeństwo. Warto angażować go w zadania i obowiązki, w tym pomoc przy młodszym dziecku, aby nie czuł się pomijany. Nigdy nie należy porównywać go ani do starszaka, ani do malucha — każde dziecko jest inne i jedyne w swoim rodzaju.

Najmłodsze dziecko

Najmłodsze dziecko to dla rodziców zupełnie nowe emocje i wyzwania. Często bywa świetnym „psychologiem” — potrafi odczytywać nastroje domowników i wykorzystywać je na swoją korzyść. Zwykle jest pogodne i radosne, prawdopodobnie dlatego, że czuje się wyjątkowe i otoczone opieką.

Z drugiej strony rodzice mają tendencję do traktowania najmłodszego jako malucha nawet wtedy, gdy jest już na to zbyt duże. Bywa to dla niego wygodne, ale może też prowadzić do nadmiernego uzależnienia od dorosłych lub prób manipulowania rodzeństwem. Jednocześnie najmłodsze dzieci czują silną potrzebę „dogonienia” starszych i szybko rozwijają swoje umiejętności.

Jak wspierać najmłodsze dziecko?

Warto pozwalać najmłodszemu na samodzielność i nie traktować go nieustannie jak maskotki. Nie wolno go ciągle usprawiedliwiać — powinno uczyć się ponosić drobne konsekwencje swoich działań. Jednocześnie rodzice powinni okazywać mu dużo czułości, ale nie oczekiwać od niego tego samego, co od najstarszego dziecka, ponieważ zwyczajnie nie jest jeszcze na tym etapie rozwojowym.

Rodzeństwo – jak budować dobre relacje?

Życie w rodzinie to niełatwa sprawa. Każde dziecko ma inne potrzeby, temperament i sposób funkcjonowania. Rolą rodziców jest tworzenie atmosfery pełnej miłości, wzajemnego szacunku i współpracy, aby rodzeństwo mogło budować ze sobą trwałe i wartościowe relacje.